Targi bożonarodzeniowe

Jarmark Bożonarodzeniowy

Jarmark Bożonarodzeniowy na Rynku Głównym w Krakowie to jedna z zimowych wizytówek miasta i impreza wpisująca się w wielowiekowe tradycje przedświątecznych targów na rynkach środkowoeuropejskich miast. Niektóre z nich, takie jak Norymberga czy Wiedeń uczyniły ze swoich Weinachtsmarkt jedne z najważniejszych wartości niematerialnego dziedzictwa i flagowych wydarzeń. Zwyczaj przedświątecznych zakupów w założeniu stwarza znakomitą okazję do prezentacji i promocji działalności lokalnych rzemieślników i tradycyjnych produktów.

W swojej obecnej formie krakowski jarmark organizowany jest od ponad 30 lat, będąc najstarszą tego typu imprezą w Polsce. Jarmark nawiązuje jednak przede wszystkim do średniowiecznego, kupieckiego charakteru Rynku Głównego, korzeniami sięgając do tradycji targów bożonarodzeniowych organizowanych w tym miejscu już w okresie międzywojennym.

W tamtych latach Rynek Główny był przede wszystkim miejscem, w którym można było zdobyć cięte choinki, a także udekorować dom na święta. Zwyczaj obdarowywania prezentami nie determinował jeszcze tak mocno charakteru okresu przedświątecznego, jak dziś, ale i wtedy można było zdobyć na targu różnego rodzaju upominki. Na kilku fotografiach zachowało się stoisko, jakie prowadziła wówczas na jarmarku pobliska księgarnia Gebethnera i Wolffa.

Dziś na jarmarku co roku gości około 70 wystawców z Polski, Litwy, Ukrainy, Słowacji czy Węgier. Zapach igliwia z choinek spowija kolorowe, rozświetlone lampkami drewniane stragany, na których można nabyć biżuterię z tkanin i drewna, rękodzieło z lnu i wełny, ceramikę i szeroko rozumiane świąteczne akcesoria: bańki (w pozostałej części Polski – bombki), ozdoby choinkowe, stroiki czy świece.

Impreza w założeniu przybliża niematerialne tradycje miasta i twórczość lokalnych rzemieślników – obok stoisk z bardziej popularną ofertą można spotkać przy pracy koronczarki, w specjalnie zainscenizowanej kuźni odbywają się pokazy kowalstwa. 6 grudnia na stopniach pomnika Adama Mickiewicza, w otoczeniu jarmarku tradycyjnie rozpoczyna się doroczny Konkurs Szopek Krakowskich.

Jarmark to nie tylko uczta dla oka, ale i podniebienia – można tam skosztować tradycyjnych polskich potraw, kupić chleb na zakwasie i wypróbować lokalnych wędlin. Jednym ze znaków rozpoznawczych imprezy stały się charakterystyczne budki, w których wypróbować można grzańca galicyjskiego – lokalnej odmiany aromatyzowanego, grzanego wina.

W 2012 r. serwis CNN Travel ogłosił Kraków najlepszym miejscem do spędzania świąt, zapraszając na konkurs szopek i Jarmark Bożonarodzeniowy. W 2019 r. krakowskie targi znalazły się z kolei wśród 10 najpiękniejszych jarmarków świątecznych w Europie według rankingu portalu Travelist.

Mimo międzynarodowego uznania dla wydarzenia i jego niekwestionowanego zakorzenienia w tradycji miasta, ciągłym wyzwaniem jest troska o utrzymanie autentycznego i lokalnego charakteru Jarmarku w kontekście problemu turystyfikacji centrum Krakowa. Przepisy parku kulturowego obowiązujące na terenie Starego Miasta nadały miastu możliwości efektywnego kształtowania estetyki przestrzeni targowych. We współpracy z organizatorami targów wypracowano między innymi jednolity model stoisk obowiązujący podczas wszystkich wydarzeń targowych na rynku i zgodnie uznano za strategiczne dążenie do maksymalnego wzmocnienia w ofercie targów udziału przedmiotów będących dziełem lokalnych rzemieślników. W kolejnych latach ta tendencja będzie nabierać jeszcze większego znaczenia.

Współczesne alternatywy – targi w Podgórzu i Kiermash designu

Ci z Was, którzy cenią sobie bardziej kameralną atmosferę, lub wolą stawiać na tradycje zakorzenione w polskim wzornictwie XX wieku także odnajdą we współczesnym Krakowie swoje nisze.

Ciekawym przykładem lokalnej inicjatywy animującej środowiska rzemieślnicze są Podgórskie Targi Rzeczy Wyjątkowych. Organizowane co roku na Rynku Podgórskim przez Centrum Kultury Podgórza i Stowarzyszenie Podgórze.pl, wyróżniają się kuratorskim doborem wystawców i silną reprezentacją lokalnego designu, tworząc na drugim brzegu Wisły wydarzenie skierowane przede wszystkim do mieszkańców. Ozdobą i atrakcją podgórskich Targów jest zabytkowa karuzela z czasów austro-węgierskich, której części zostały odnalezione przez właścicieli na złomowisku i w stodole, a cała konstrukcja była odtwarzana przez pięć lat z pomocą wyspecjalizowanych rzemieślników.

Miłośnicy nowoczesnego designu żyją w okresie przedświątecznym Targami Mody Niezależnej Kiermash. Specjalna, grudniowa edycja cyklicznego wydarzenia łączącego młodych artystów z klientami w Krakowie odbywa się co roku w różnych przestrzeniach miasta. Od ubrań, przez biżuterię, okulary, torby, plecaki, skarpetki, szale i czapki – Kiermash to manifest ducha młodego Krakowa i miejsce, w którym można dotknąć pulsu współczesnego polskiego designu.

Targi bożonarodzeniowe – żywa tradycja Krakowa

Niezależnie od tego, w które miejsce skierujecie się w długie późnojesienne popołudnie na przedświąteczne zakupy możecie być pewni, że traficie na targi w różnoraki sposób czerpiące z niematerialnego dziedzictwa miasta. Autentyczność, integralność i ciągłość tradycji tworzonych przez pokolenia mieszkańców Krakowa wyraża się także w ten sposób!